Za czasów starożytnych muzyka i poezja były nierozłączne. Muzy greckie wyobrażano z instrumentami w dłoniach: Erato, od poezji miłosnej – z kitarą; Euterpe, od poezji lirycznej – z aulosem i tylko głęboko zamyśloną Polihymnię, od pieśni i poezji chóralnej, przedstawiano bez atrybutu. Dziś związki obu tych dziedzin sztuki nie zawsze są tak ścisłe, choć wzajemne inspiracje są nadal aż nadto widoczne. 

W polskiej mowie wiązanej pokrewieństwo muzyki i poezji występowało, rzec można, od zarania: "Lutni moja, ty ze mną, bo twe wdzięczne strony / Cieszą umysł trapiony"– pisał w "Pieśni 7"Jan Kochanowski ("Pieśni. Księgi wtóre"). Muzyka wielokrotnie wybrzmiewała choćby ze strof "Pana Tadeusza"Adama Mickiewicza, np. w opisach koncertu Jankiela czy gry Wojskiego na rogu. A za Cyprianem Kamilem Norwidem i jego "Fortepianem Szopena" powtarzamy z kolei, że: "Ideał sięgnął bruku".

Wiele znaczących utworów poświęconych muzyce przybrało formę rozbudowanych poematów, jak "Mochnacki"Jana Lechonia czy "Wielkanoc Jana Sebastiana Bacha"Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, których ze względu na rozmiary w całości publikować nie sposób, a we fragmentach szkoda. Nasz wybór obejmuje przeto mniejsze objętościowo utwory, co nie znaczy, że mniej godne uwagi. 

Katarzyna Boruń, "Tosca" 

"Sztuką żyć nie sposób, lecz można dobrze żyć ze sztuki.

Rauty i akademie, dobroczynne bale, koncerty o poranku. 

Śpiewaczka to nie zawód dla godnej kobiety. 

Przed sierotami śpiewam wdzięczne suchotniczki, 

przed prefektem policji gram pierwsze naiwne. 

Wiem, że śpiewaczka to nie jest zawód uczciwej kobiety, 

ale czy policjant to dobra praca dla czułego kochanka, 

a artysta to najlepsze zajęcie dla patrioty? 

Lecz zawsze wszystko na mnie. 

Mnie po prostu słychać. 

Ja każdy przewrót witam z górnym ce na ustach,

głos mi nie grzęźnie w gardle nawet w partii zdrady. 

Scarpia je, Mario jęczy, a ja ciągle śpiewam." 

[Katarzyna Boruń, "Tosca" z tomu "Muzeum automatów", 1985]

Jan Brzechwa, "Muzyka"

"W nocy zbudziłem się – grają organy!

Ciemność napełnia mnie, stoję wezbrany,

Pienię się, pienię się gniewem i winem,

Okna otwórzcie mi – niech już odpłynę!

 

W niebie napięte są struny płomienne,

Do nich przedzieram się w noce bezsenne,

Do nich przedzieram się pieśnią w obłędzie,

Ręce złamane mam! Rąk już nie będzie!

 

Liryka, liryka – gorycz w piołunach,

Rwijcie się, wijcie się dźwięki na strunach,

Obłęd wyzwolił mnie, w gędźbę przetopił,

Muzyka! Muzyka! Nicość i popiół!"

[Jan Brzechwa, "Muzyka"]

Stanisław Czycz, "Ellington"

"Może słyszę

dalekie klaszczące dłonie

 

jeśli ktoś tam tańczy bardzo lekko

to widzę tylko trzepoczące dłonie

wzlatujące w upalne południe

nad szeroką spopielałą drogą

 

albo

trzepot motyla

na skraju drogi

jego skrzydła na moment nieruchomieją

jak lotki bomby

wbitej nagle w kurz

Wznosi się srebrzysty pył

 

i nie mogę cię zobaczyć

Ellington

 

lub

przeźroczyste skrzydła komara

czy

pęk wstążek wskazujących kierunek wiatru

zwiewanych w zachód

 

zanim poderwą się w niebo

wzlecą

lśniące strzępki

 

tyle tylko"

[Stanisław Czycz, "Ellington" z tomu "Wiersze wybrane", 2014]

Cezary Maciej Dąbrowski, "Mowa dźwięków"                 

"Jak opętany – nie możesz przestać nasłuchiwać…

dążysz do tego dźwięku, który się przebija,

musisz dokończyć przestając oddychać… 

z żalem, kiedy mija.

 

Co powoduje tak wielkie wzruszenie 

w tej mowie dźwiękiem nazywanej?

Co powoduje serca uwięzienie, 

gdy (właśnie ten) ostatni dźwięk dotyka fortepianu?

Dlaczego Ten akord zapada tak ciężko, 

że oddychać nie chcesz dopóki nie minie?

Dlaczego nastraja cię zwycięsko, 

Ten właśnie akord… póki nie zaginie…

 

Mowa dźwięków duszy zapisana w czasie, 

każda jej sylaba perłą na atłasie. Targa tobą, 

wzrusza dreszczem, trzepotaniem, 

serca arytmią, wezbraniem. 

Mowa bezpośrednia, kiedy serce słucha, 

gdy wpadają dźwięki do twojego ucha.

 

Nie wiń instrumentu, niech Słowo powstanie,    

niech Twe serce śpiewa – Będzie przywołaniem.                 

19 lutego 2014 r."

[Cezary Maciej Dąbrowski, "Mowa dźwięków" z tomu "Ech, żywocie…", 2016]

Jerzy Dąbrowski, "Podwórkowa orkiestra"

"Na moim osiedlu, w ubiegłą niedzielę

zjawiła się orkiestra. Skład następujący:

harmonista – baryton (żeby było weselej)

z kolegą gitarzystą (tenorem śpiewającym).

 

Szli, powiedziałbym, godnie, patrząc w okna jak w twarze.

Harmonia ozdobniki wygrywała z fasonem

za to głębsze akordy brał ten pan na gitarze.

Głosy mieli, na ucho, jakby ciut zaniżone.

 

Nikt na balkon nie wyszedł, choć balkonów tu mrowie

(w telewizji – bokserzy, kotlet właśnie się smażył).

Coraz smutniej więc grali muzykalni panowie

to się czuło w harmonii. I wyraźnie w gitarze.

 

Żal. Wyszedłem, choć zimno. Zobaczyli, podeszli

gitarzysta – tenorek, harmonista – baryton.

– Panie szefie – krzyknęli. – Pod to życie, pod deszczyk

obstalujem dla pana tango La Cumparsita!

 

Takt rytmiczny, do słuchu, przeciął niedzieli ciszę

(wciąż się bili bokserzy i kotlecik się smażył).

Nie darowałbym sobie, gdybym do nich nie wyszedł.

Wiecie, o co mi chodzi, choć nie umiem wyrazić...

 

Forsy żadnej nie chcieli, słowo daję, niech sczeznę.

Grali czysto, bez fuchy, najwyraźniej wzruszeni.

Ludzie u nas już tacy, że grosika nie wezmą

od kogoś, kto naprawdę ich potrafi docenić."

[Jerzy Dąbrowski, "Podwórkowa orkiestra", w audycji Muzyka i Aktualności, Polskie Radio, lata 70.]

Stanisław Dłuski, "Bolero"

"Kobieta o nogach długich, jak

moje myśli o Himalajach, ze

spódniczką, która ledwo

zasłania jej ciemną intonację.

Wzmaga się mój apetyt,

zamawiam podwójne ruskie,

zagryzam cytryną z herbatą:

przede mną trudne popołudnie,

niczym bolero tańczone

na wietrze"

[Stanisław Dłuski, "Bolero" z tomu "Dom i świat", 1998]

Janusz Drzewucki, "Arcangelo Corelli. Saksońska kadencja"

"Jesień przychodzi zawsze za wcześnie, 

rdzawymi liśćmi z pożółkłych listów,

w podmiejskim parku nagie posągi,

o wiatr oparte, grają na skrzypcach.

 

Z pęknięcia ciszy sączą się dźwięki,

bezdomny chłopiec u bramy szlocha,

ochrypły świergot gałąź uchwycił,

gorzkim płakaniem zaklina wieczór.

 

Wkrada się w drzewa chłód przenikliwy, 

pod korą w żyłach krew biała płynie,

wygasłe pszczoły w wyschłych fontannach

pełen zagadek stawiają pasjans.

 

Klasztornym gankiem mnich spaceruje,

starzec bez twarzy w brudnym habicie,

rozgryza szeptem słowa z brewiarza,

w zimnym pogłosie kościelnych murów.

 

Skostniały żebrak szuka schronienia,

w torbie podróżnej zgłodniałe dziury,

szczury zbiegają w wąwozy śmietnisk,

chwalić odpadki z pańskiego stołu.

 

W przydrożnej karczmie Żydzi zasiedli,

bezmyślnie patrzą w ogień kopcący,

czasami werset wypadnie z księgi,

w dzbanie powoli stygnie jabłecznik.

 

Jesień przychodzi zawsze za wcześnie, 

rdzawymi liśćmi z pożółkłych listów,

w podmiejskim parku nagie posągi,

o wiatr oparte, grają na skrzypcach."

[Janusz Drzewucki, "Arcangelo Corelli. Saksońska kadencja" z tomu "Ulica Reformacka", 1988]

Leszek Falecki, "Blues zmęczony nocą"

"To przecież ja, kosmos już półnagi

Pozamykany w czterech ścianach szklanki

A moja myśl wśród kapsułek nocy

Jest obumarła jak bożek pogański

 

To przecież ja, blues zmęczony nocą

To przecież ja, blues zmęczony nocą

 

Mam puste łóżko nieobecnych kobiet

Pamięć wilgotną jak przedwczesny świt

Mam w sobie drzwi, drzwi uchylone cicho

Do pustej sali, do upływu krwi

 

To przecież ja, blues zmęczony nocą

To przecież ja, blues zmęczony nocą

 

To przecież ja, kosmos już półnagi

To przecież, przecież ja w czterech ścianach szklanki

To przecież ja, drzwi uchylone cicho

To przecież ja, to przecież ja

 

To przecież ja, blues zmęczony nocą

To przecież ja, blues zmęczony nocą

To przecież ja

To przecież…"

[Lesław Falecki, "Blues zmęczony nocą" z płyty "Harmonia świata", muz. Jacek Zieliński, wyk. Skaldowie, CD, 2006]

Konstanty Ildefons Gałczyński, "Ech muzyka, muzyka"

"O, dajcie mi te małe skrzypce

Może na skrzypcach wygram

Wiatr i pochyłą ulicę

I noc, co taka niezwykła

 

Ech, muzyka, muzyka, muzyka

Spod smyka zielony kurz

Lecą gwiazdy zielone spod smyka

Damy karo, bukiety róż.

 

Uwzględnijcie mizerne granie

I nie bijcie, gdy wezmę źle

Jakiś ton na strunie baraniej

Na g, d, a, czy e.

 

Prowadzi muzyka za smykiem

Drzewa w niemej podzięce,

Oczami za smykiem suną

Zgrabiałe duże ręce

 

Na moście stoją. Przez liście

Światło na smyk sypie

Słuchajcie – to dziecko nuci

W czarodziejskim pudełku skrzypiec

26 kwietnia 1936"

[Konstanty Ildefons Gałczyński, "Ech muzyka, muzyka", napisany w noc, gdy za ścianą rodziła się córka poety Kira]

Jerzy Górzański, "Fado"

"Zetnijcie drzewo na moją trumnę–

Śpiewa wspaniała

Amalia Rodriges.

 

Odsłoń firankę w oknie,

Moja miłości.

 

Księżyc odbity w lustrze

Powoli gaśnie,

Zabierając moje spojrzenie.

 

Jeszcze kołyska lata jest gorąca

Od dziecięcych zaklęć i westchnień.

 

A już starość –

Ten wyschnięty potok,

Pamięta tylko porzucone kamienie.
 

Zetnijcie drzewo na moją trumnę."

[Jerzy Górzański, "Fado" z tomu "Koń Rimbauda zgubił podkowę", 2016]

Julia Hartwig, "Jazz weteranów"

"To gra Phil Woods to gra Phil Woods ze swoimi

a więc kontrabas

nagły tupot strun

po schodach dźwięków

i każdy dźwięk osobny wyrazisty

A trąbka

Kiedy trąbka gra

to jakby rozbłysnął w ciemności

elektrokardiogram serca

fortepian stuka jak zbiorowy puls

zaś perkusista kiedy już uderzy

ogłasza chwile królestwa i chwały

Lecz kiedy Phil

kiedy Phil Woods podniesie saksofon

przez instrumenty przebiega nagły dreszcz

rozmowa teraz wzlatuje na szczyty

Phil Woods to średniej wagi chłop w skórzanej czapce

gdy wyczekuje kołysze się lekko

jakby melodia była srebrną rybą co z nim tańczy

Wspaniali – bo nie czują się wcale wspaniali

Jak gdyby to nie oni jakby to w nich grał

ten stary dobry orleański jazz

(americana, 1998)"

[Julia Hartwig, "Jazz weteranów" z tomu "Zobaczone", 1999]

Zbigniew Herbert, "Klawesyn"

"Jest to właściwie szafka z orzechowego drzewa z czarnym obramowaniem. Można by pomyśleć, że przechowują tam spłowiałe listy, cygańskie dukaty i wstążki. A naprawdę jest tam tylko kukułka zaplątana w gąszczu srebrnych liści."

[Zbigniew Herbert, "Klawesyn", z tomu "Hermes, pies i gwiazda", 1957]

Jarosław Iwaszkiewicz, "Chopin"

"Nachylony nad ziemią, schowany w krzak bzu,

Słucha jak śpiewa słowik, jak dziewczyna nuci,

Zbiera z listka bzowego, krople zimnej rosy,

By ją na ziemię zrzucić, gdy ziemię porzuci –

 

W salonie osłabiony ręce jak łabędzie

Opuszcza na klawisze, jak Bojan Igora,

I zdziwione damy bledną niby kwiaty,

A ich mężowie mówią: ta muzyka chora

 

I dusząc się o sercu myśli: by umarłe

Wróciło w tamte strony, gdzie burza za burzą

Niszczy drzewa, katedry, serca, poematy.

I wróciło to serce, i płonie – niby wieczór róża."

[Jarosław Iwaszkiewicz, "Chopin", 16 czerwca 1949]

Bogdan Jaremin, "Adresy muzyki pani Ishizu"

"Japonka Ishizu nie znała twojego adresu.

Pisała: Gould, Toronto, słyszała dźwięki północy.

 

I otwierała się bez oporu

ta jasność muzyki

która przeciąga nas na stronę wspólnego dobra

ta ciemność muzyki

która usprawiedliwia wędrówkę w nieznane

ta modlitwa muzyki

która wzywa Boga współczucia dla każdego istnienia

ta wiara muzyki

która obiecuje ziarno chtonicznemu łonu kobiety

ta spiżarnia muzyki

która karmi sny oblężone przez rozpacz samotnych

ta głębia muzyki

z której wyłania się wyspa pod stopami tonących.

Rozstąpcie się wrota uszu, otwórz się kamieniu serca

unieś się żelazna powieko nocy, ujawnij adresie bezczasu.

Nadchodzi Bach, da nam lekcję słuchania

kantat oceanu, chorału świata i fugi gwiazd.

Nad lodowatym pustkowiem polarne dźwięki. Zorza."

[Bogdan Jaremin, "Adresy muzyki pani Ishizu" z tomu "Pracownia czasu", 2015]

Janusz Jęczmyk, "Taniec szkieletów"

"Szkielet Mateusz Siostra Klucznica

Szkielet Joanna Przejasny Cysarz

Szkielet Zofija Sir Bertrand Russel

Ziemia niczyja Pusta kaplica

Koło graniaste

 

Kółko Koszyczek Para za parą

Przy fisharmonii ognisty taper

Widownia pełna Ślepy maszkaron

Kocur włóczęga Odwieczny pająk

Diabeł w ornacie 

 

Nim kur zapieje Nim z morza wstanie

Pocieszycielka Gwiazda Zaranna

Porachuj kości Pojutrze przyjdę

Ucz się umierać Reszta to szwindel

 

Za zabitymi okiennicami

Rozwiana xiędza Baki sutanna"

[Janusz Jęczmyk, "Taniec szkieletów" z tomu "Seledynowe słonie", 1960]

Krzysztof Karasek, "Tłumaczenie ostatnich kwartetów Beethovena"

"Pawłowi Mykietynowi

 

Żeby być szalonym trzeba mieć wysoko postawione znajomości.

Gdy ludzie przestają sobie mówić na Pan,

reszta jest nie do uniknięcia.

 

Dożyłem czasów, kiedy dzieci są starsze od rodziców.

Dzięki temu uwierzyłem, że myślimy to samo.

Jeśli chodzi o moją pracę, naraziłem dla niej życie,

a rozum mój załamał się.

To van Gogh.

 

Nie było smutniejszej opowieści o miłości

niż o Juliecie i Romeo.

Jak łabędź umrę, śpiewając

(Blanka z Otella).

Dlaczego nasze sny są zawsze wieczne?

 

Trzy wiedźmy: wiara,

nadzieja, miłość.

Trzecia godzina, godzina wiedźm. 

 

Przypadek jest być może pseudonimem Boga,

kiedy się nie chce spoufalać.

Must es sein? Must sein.

14.03.2012"

[Krzysztof Karasek, "Tłumaczenie ostatnich kwartetów Beethovena" z tomu "Przyszedł człowiek, żeby chłostać morze", 2017]

Janusz Kotański, "Sweet Baroque"

"jestem umieram

oczy swe zawieram

 

jestem umykam

kończy się muzyka

 

jestem czy byłem

komuś tu się śniłem

 

jestem i będę

gdy do raju wejdę

 

z tobą aniołem

zasiądę za stołem

 

nie będziemy pili

jedli czy mówili

 

w jasności wpatrzeni

już nie zniechęceni"

[Janusz Kotański, "Sweet Baroque" z tomu "Nic niemożliwego, 2011]

Mira Kuś, "Muzyka" 

                "Pamięci mojego Ojca, który nauczył mnie tej sztuki

               

(w powietrzu nad przepaścią)

wyciągnąć się na niej z dłońmi pod głową

i zagwizdać cichutko

na słonko"

[Mira Kuś, "Muzyka" z tomu "Gdzieś jest ta oaza", 1981]

Jerzy Liebert, "Muzyka poranna"

"Daleko i bardzo leciutko,

Wiatr niebo i drzewa kołysze,

Ptaki błękit z gardziołków

Kroplami leją w ciszę.

 

Cisza, jak waza pełna

Po brzegi słodkiego płynu,

Rozlewa błękit w kieliszki

Akacyj i jaśminu.

 

Błękit się z srebrem łączy,

Mocną wypryska wonią,

Ptakom języczki drapie

I nowe krople dzwonią."

[Jerzy Liebert, "Muzyka poranna" z tomu "Druga ojczyzna", 1925]

Piotr Matywiecki, "Muzyka"

            1

"Muzyka najpierw rodzi swoje własne ciało,

ręką chwyta gwiazdę jak kredę skrzypiącą,

na przestrzeni rysuje drzwi

i wchodzi prosto z czasu

aby zniknąć w myśli.

 

            2

Na obłej, doskonałej,

pochłoniętej sobą,

bez rany, bez uszczerbku

głowie Orfeusza

słuch oblizuje usta –

aby przyznał się, że umarł.

 

            3

W salonach Filharmonii styl współmierny

z miłośną melodią i z numerkiem w szatni.

Między sukniami a nagością, draperią a kukłą

schadzka w teatrze alegorii:

muzyka się nie urodziła

a już tężeje twarz Chopina między czaszką a gipsem."

[Piotr Matywiecki, "Muzyka" z tomu "Nawrócenie Maksa Jacoba", 1994]

Czesław Miłosz, "Na małą Murzynkę grającą Chopina"

"Gdybyś ją widział, panie Fryderyku,
Jak ciemne palce kładzie na klawiszach
I kędzierzawą głowę pilnie schyla,
Jak nogę szczupłą stawia na pedale
Śmiesznie dziecinną, w zdeptanym buciku,
A kiedy sala nagle się ucisza,
Pierwiosnek dźwięku powoli rozwija.

Gdybyś zobaczył na sali, w półmroku,
Jak błyszczą zęby w rozchylonych ustach,
Kiedy fortepian twoje troski niesie,
I jak ukośną smutą pada z boku,
I wrzawą ptaków przez witraże chlusta
Wiosna w nieznanym z imienia ci mieście,
Gdybyś zobaczył, jak te dźwięki fruną,
I targną pyłem, słoneczną kolumną
Nad czarną twarzą, na dłoni opartą –

Pewnie powiedziałbyś, że było warto."
[Czesław Miłosz, "Na małą Murzynkę grającą Chopina" z tomu "Światło dzienne", 1953]

Piotr Müldner-Nieckowski, "Śpiewa na cały głos"

"Śpiewa

gitara struna basowa

Siadam pod drzwiami

rozchodzi się hen

rozpływa

Lecz o czym śpiewa czujność

niepokój przestrach

nie mogę zrozumieć brzmienia

przystawiam ucho do dziurki od klucza

łowię

to język

którego nie znam

to nie te słowa

więc rezygnuję

i słucham tylko melodii"

[Piotr Müldner-Nieckowski, "Śpiewa na cały głos" z tomu "Schody", 2015]

Janusz Nowak, "Zamierająca melodia

            "I sit and watch the children play

 

zdaje mi się że siedzę i patrzę 

na bawiące się dzieci 

 

zdaje mi się że słyszę 

gdzie 

w niebieskich sferach 

duszy 

 

zamierającą melodię

dźwięk szklanej harmoniki 

promień anielskiego pienia

 

zdaje mi się że siedzę i patrzę 

 

jak płyną łzy"

[Janusz Nowak, "Zamierająca melodia" z tomu "Biedny polski katolik czyta Życie Keitha Richardsa", 2017]

Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, "Muzyka gwiazd"

"Przełożono na muzykę światło Wegi... 

Był to jakby Szymanowski 

Zaświatowo dziki. 

Miłość nasza, gwiazda nasza już odbiegła 

W niebios manowce, 

O miliony lat muzyki czy światła! 

W Mlecznej Drogi zaszyła się atłas, 

Zdążyła się już oprzeć o kosmosu brzegi... 

  

– Ach, ach, kiedy to było! 

Zagrajcie najpierw gwiazdy, 

A potem 

Naszą miłość…"

[Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, "Muzyka gwiazd" z tomu "Balet powojów", 1935]

Kazimierz Przerwa-Tetmajer, "Preludya. VII"

"Idzie na pola, idzie na bory

    na łąki i na sady,

na siwe wody, na śnieżne góry,

    na miesiąc idzie blady,

 

idzie w niezmierną otchłań wszechświata,

    skąd blask dróg mlecznych prószy,

idzie błękitna, cicha, skrzydlata

    muzyka mojej duszy."

[Kazimierz Przerwa-Tetmajer, "Preludya. VII" z tomu "Poezye" T. 2, 1893]

Bożena Ptak, "Jazz"

"Piano wariuje wiruje

pieni się pod palcami

piorun się zbliża oddala

piekli się w duszy ogień

saksofon w błysku szaleństwa

sakrum się godzi z profanum

sabat czarownic podniebny

samogon sake salicyl

puzon z dymem na wolność

puszczony jak balon w błękicie

puszyście spada w głąb brzucha

pulsuje w nagłym bezruchu

perkusja z wiwatu w wiwat

pęcznieje w błysku talerza

petarda tysiącem iskier

perliście w trąbkę uderza

kontrabas w smugach dymu

w kosmiczną podróż rusza

kosmaczy się smyczek w palcach

kondensuje się w uszach

piano puzon i trąbka

harmonijka kontrabas

saksofon i perkusja

cisza spokój i hałas

alkohol opary dymu

ściana sufit podłoga

zimno cieplej gorąco

ziemia woda powietrze

i znowu ogień"

[Bożena Ptak, "Jazz" z tomu "Sam sama samotny samotna", 1996]

Władysław Sebyła, "Śmierć fletu"

"To już ostatni szum, to flet już kona,

Zabrakło krwi i serca skurczów nieustannych.

Cicho się sączy krew z otwartej razy

I szumi szum najlżejszy na najwyższych tonach.

 

Zachodni wiatr kołysze wierzbę pustą.

Kołuje niebo młyńskim głazem przywalone.

Już nie ma czego pić zielonym ustom.

To już ostatni szum; to flet już kona."

[Władysław Sebyła, "Śmierć fletu" z tomu "Pieśni szczurołapa", 1930]

Anna Skoczylas, "Miłość"

"Już w Barcelonie ulice pogasły

i sierp księżyca wypłynął na wody

już w ślepych gajach posnęły cykady

w studniach spadzistych pochowane blaski

 

Już w ciężkich beczkach malaga dojrzewa

więdną wachlarze i szal koronkowy

noc jak nietoperz przysiadła na murach

w majakach sennych pościnane głowy

 

Już pod gwiazdami modli się Sewilla

w płaszcz owinięta do okien się skrada

drżą kastaniety wyprysnęła szpada

w strunach gitary zaplątane palce

 

Już strachem zdjęte ucichły pragnienia

i Salamaca do snu się kołysze

w rytmie flamenco pijana Grenada

z winnic gorących kradnie pocałunki"

[Anna Skoczylas, "Miłość" z tomu "Tak trzymać w rękach świat", 1980]

Leopold Staff, "Piosenka"

"Każą mi wejść na wieżę

I dąć w trąbę mosiężną,

Sławić groźne rycerze,

Krwawe boje orężne.

 

Lecz wieże się zwaliły

I zardzewiały trąby.

Słychać wkoło zgrzyt piły,

Ktoś coś ciosa, coś rąbię.

 

A właściwie to wcale

Grać na trąbie nie umiem,

Mogę jeszcze od biedy

Coś zabrzdąkać na drumli.

 

Więc w ogródku, jak ptaki,

Nucę przy płocie śpiewkę,

Bo tam sadzą ziemniaki

I siać będą marchewkę."

[Leopold Staff, "Piosenka" z tomu "Wiklina", 1955]

Wisława Szymborska, "Ella w niebie"

"Modliła się do Boga,
modliła gorąco,
żeby z niej zrobił
białą szczęśliwą dziewczynę.

 

A jeśli już za późno na takie przemiany,
to chociaż, Panie Boże, spójrz ile ja ważę
i odejmij mi z tego przynajmniej połowę.

 

Ale łaskawy Bóg powiedział Nie.
Położył tylko rękę na jej sercu,
zajrzał do gardła, pogłaskał po głowie.

 

A kiedy będzie już po wszystkim – dodał –
sprawisz mi radość przybywając do mnie,

pociecho moja czarna, rozśpiewana kłodo."

[Wisława Szymborska, "Ella w niebie" z tomu "Tutaj", 2009]

Katarzyna Turaj-Kalińska, "Lekcja muzyki"

"Przestraszona odwagą, bladością zuchwała,

trzymała skrzydło skrzypiec i walecznie drżała.

 

Smyczkiem przeczyła strunom. Wszystkim się zdawało, 

że porusza skrzypcami, a tu – nic nie grało.

 

Ramionami ku górze niebezpiecznie rosła.

Co chciała zrobić skrzypcom, że je tak uniosła?

 

Nauczyciel jej mówił, mrużąc jedno oko:

Za wysoko je trzymasz, znowu za wysoko.

 

A niech cię... aniołowie znajomi ostrzegą,

że skrzypce to nie kusza do strzelania w niebo.

 

Uważaj, bo melodia w gwiazdy wyrzucona

chybia celu i sama na zawsze stracona.

 

Choćbyś sobie o struny pokrwawiła ręce,

wypuszczona jak strzała – nie powróci więcej.

 

Obniż tylko instrument, a zgubione dźwięki

manną spadną ci z nieba i przyjdą jeść z ręki.

 

Zwiesiła ciężką głowę i z ziemi czytała

to, o czym nie wiedziała i wiedzieć nie chciała.

 

Przykazanie, o którym bezgłośnie na niebie:

Nie będziesz grać muzyki, ale ona ciebie."

[Katarzyna Turaj-Kalińska, "Lekcja muzyki" z tomu "Szept nad szeptami", 2016]

Rafał Wojaczek, "Znów muzyka"

"Znów muzyka: ktoś myśli o nas tak intensywnie, 

że serce traci pamięć i w inną stronę bije. 

I znajomy, choć zawsze niespodziewany, lęk 

sprawia, że nasze ciała znów odnajdują się. 

 

I znów przestraszonymi wargami prosisz zręcznie 

łaski mojej i leczysz mój przegryziony język. 

Chłodnym nogom pozwalasz, by rządził nimi strach, 

bo wiesz, że gdy zaufasz, sposób Ci wskaże sam. 

 

I znów najpilniej chętna jesteś i najposłuszniej 

wierna tej niepamięci, którą ofiarowuje 

Ci muzyka: wezwanie, by krwią wtórować jej. 

I znów nas pozyskuje do swoich celów śmierć."

[Rafał Wojaczek, "Znów muzyka" z tomu "Nie skończona krucjata", 1972]

Waldemar Żyszkiewicz, "Nagrania Beatlesów…" 

             "Malinowemu-Kozłowskiemu

słabo grali lepiej śpiewali 

przy I'm down McCartneyowi (widzisz

Jurku) załamał się głos Ringo Starr wybuchnął śmiechem 

co i tak nie zmniejszyło frenetycznej reakcji sali  

 

Beatlesi to jednak gwiazda poczwórna

jeszcze słyszę piski młodych sentymentalnych Niemek 

utrwalone na taśmie magnetofonowej przez polskiego inżyniera 

który latem w sześćdziesiątym szóstym bawił właśnie w NRF-ie.

21 czerwca 1975" 

[Waldemar Żyszkiewicz, "Nagrania Beatlesów z koncertu w jednym z wielkich miast zachodnioniemieckich w lecie 1966 roku, słuchane przy akompaniamencie burzy, na krakowskim poddaszu, czyli klasyka pop-music w scenerii godnej Ryszarda Wagnera" z tomu "Nazwij to nowy radosny dzień", 1980]

Autor: Janusz R. Kowalczyk, sierpień 2017