Andrzej Pilipiuk

Popularny autor literatury fantastycznej, wielokrotnie nominowany do najważniejszej w tym środowisku nagrody im. Janusza Zajdla, którą ostatecznie otrzymał w roku 2002 za opowiadanie "Kuzynki". Z wykształcenia jest archeologiem, dzięki czemu umiejętnie rekonstruuje realia w powieściach i opowiadaniach dziejących się w przeszłości. Urodził się 20 marca 1974 roku w Warszawie.
W jego utworach najważniejsza jest fabuła. Subtelności charakterystyki postaci czy niuanse języka schodzą z reguły na dalszy plan. W sposób nieco przerysowany potwierdza to rozpoznanie Paweł Dunin-Wąsowicz:
"Kiedy już wydawałem ‘Lampę’ jako miesięcznik [...], ze szczególną pasją zwalczałem pisarstwo popularnego w gatunku fantastyki rozrywkowej Andrzeja Pilipiuka. Nie znoszę jego bezbarwnego języka, wściekają mnie stereotypowe postacie w większości jego twórczości. Ale jednocześnie mniej więcej co dziesiąte opowiadanie opiera się na kapitalnym koncepcie".
Z drugiej strony wypada jednak stwierdzić, że w opowiadaniach o Jakubie Wędrowyczu schematyzm języka i opisu postaci wywołuje interesujący efekt. O tytułowym bohaterze autor mówi jak o zlepku łatwo rozpoznawalnych negatywnych stereotypów. Wędrowycz to wiejski pijaczek, brudny chłop nierozumiejący współczesności i kłusownik. Działania tego "cywilnego egzorcysty" zostają jednak przedstawione tak, że czytelnik często (nie zawsze) uznaje je za słuszne i solidaryzuje się z nimi. Co więcej, świadczą one o jego aktywności oraz inteligencji (w jednym z opowiadań potwierdzonej nawet testem przeprowadzonym przez kosmitów). Mniej schematyczna, a więc bardziej sugestywna charakterystyka zlikwidowałaby to napięcie między niechętnym bohaterowi opisem a pozytywną prezentacją jego działań.
Jakub Wędrowycz (którego imię i nazwisko stanowi tłumaczenie nazwy whisky Johnnie Walker) to z pewnością najoryginalniejsza kreacja Pilipiuka. Inne jego książki wykorzystują motywy wielokrotnie powtarzane w fantastyce, mieszając je w koktajl, w którym współcześni gangsterzy sąsiadują z podróżami w czasie i technologią kosmitów ("Oko jelenia") a wampiry konfrontują się z wyzwaniami codziennego życia w relnym socjaliźmie ("Wampir z M-3") bądź są spokrewnione z alchemiczkami i z pracownicami CBŚ ("Kuzynki"). Na uwagę zwraca przy tym umiejętność okraszenia fabuł kolorytem lokalnym oraz humorem. Przykładowo w opowiadaniu "Szantaż" z tomu "Rzeźnik drzew", przedstawiającym zmagania Polski z Rosją toczące się w alternatywnej rzeczywistości, Brazylijczycy z upodobaniem oglądają "serial ‘Izabela’ [...] gdzie śliczna niewinna dziewuszka, chłopka pańszczyźniana, jest gnębiona przez złego dziedzica Leona" (czyli polski odpowiednik "Niewolnicy Isaury").
Pilipiuk sprawnie porusza się między różnymi konwencjami literatury fantastycznej, najczęściej jednak tworzy teksty dające się zaklasyfikować do jednego z trzech nurtów. Pierwszy to fantastyka oparta na motywach ezoterycznych, nawiązująca do folkloru i cechująca się humorystycznym ujęciem tematu (tu zalicza się przede wszystkim, choć nie tylko, cykl o Jakubie Wędrowyczu). Drugi – to teksty odwołujące się do tradycji horroru, trzeci natomiast – to utwory wykorzystujące motyw podróży w czasie, często łączące fantastykę z opisami współczesności.
Interesujący jest fakt, że Pilipiuk często łączy różne cykle swoich powieści i opowiadań przez wprowadzanie tych samych postaci. I tak jeden z bohaterów "Norweskiego dziennika" jest wnukiem Jakuba Wędrowycza, a ten z kolei pojawia się w kontynuacji przygód Pana Samochodzika, jaką Pilipiuk pisał w latach 1999-2005 pod pseudonimem Tomasz Olszakowski (ukazało się 19 tomów).
Teksty Pilipiuka tłumaczono na czeski, litewski i rosyjski;opowiadania o Jakubie Wędrowyczu zdobyły sporą popularność w Czechach.
Paweł Kozioł, styczeń 2015
Strona autorska tutaj.
Bibliografia
(Wszystkie wymienione książki zostały wydane przez lubelską Fabrykę Słów, więc opisy pomijają tę informację)
Cykl o Jakubie Wędrowyczu:
- "Kroniki Jakuba Wędrowycza", 2001.
- "Czarownik Iwanow", 2002.
- "Weźmisz czarno kure...", 2002.
- "Zagadka Kuby Rozpruwacza", 2004.
- "Wieszać każdy może", 2006.
- "Homo bimbrowniku", 2009.
- "Trucizna", 2012.
Cykl "Kuzynki":
- Tom 1: "Kuzynki", 2003.
- Tom 2: "Księżniczka", 2004.
- Tom 3: "Dziedziczki", 2005.
- Tom 4: "Zaginiona", 2014.
Cykl "Norweski dziennik":
- Tom 1: "Ucieczka", 2005.
- Tom 2: "Obce ścieżki", 2006.
- Tom 3: "Północne wiatry", 2007.
Cykl "Oko Jelenia":
- "Droga do Nidaros", 2008.
- "Srebrna Łania z Visby", 2008.
- "Drewniana Twierdza", 2008.
- "Pan Wilków", 2009.
- "Triumf Lisa Reinicke", 2010.
- "Sfera Armilarna", 2011.
- "Sowie zwierciadło", 2015.
Zbiory opowiadań:
- "2586 kroków", 2005.
- "Czerwona gorączka", 2007.
- "Rzeźnik drzew", 2009.
- "Wampir z M-3", 2011.
- "Aparatus", 2011.
- "Szewc z Lichtenrade", 2012.
- "Wampir z MO", 2013.
- "Carska manierka", 2013.
- "Reputacja", 2015.
Powieść nienależąca do żadnego cyklu:
- "Operacja Dzień Wskrzeszenia", 2006.
Omówienia:
- "Tekstylia bis. Słownik młodej polskiej literatury", red. Piotr Marecki, korporacja Ha!Art, Kraków 2006.