Maciej Płaza
Prozaik i tłumacz, literaturoznawca, doktor nauk humanistycznych. Urodził się w 1976 roku w Sandomierzu, mieszka w Poznaniu. Finalista Nagrody Literackiej Nike 2016 – za debiutancki tom opowiadań "Skoruń".
Obronił pracę doktorską na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Jako teoretyk literatury zajmuje się przede wszystkim relacjami literatury i filozofii. Jest autorem książki "O poznaniu w twórczości Stanisława Lema" (2006).
Z zawodu tłumacz literatury anglojęzycznej, przekłada prace naukowe (Fredric Jameson, Brian McHale), biografie, literaturę dziecięcą (Kenneth Grahame), beletrystykę współczesną (Christos Tsiolkas, Mark Helprin), klasykę literacką (Mary Shelley, Howard Phillips Lovecraft).
Autor tekstów teoretycznych i krytycznych, publikował między innymi w "Pamiętniku Literackim", "Akcencie", "Kresach" i kilku pracach zbiorowych.
Jako prozaik zadebiutował w 2015 roku powieścią "Skoruń", w której obnaża, czasem w bezlitosny sposób, realia polskiej wsi lat osiemdziesiątych.
"Coś zaczęło do mnie gadać parę lat temu i domagało się zapisania – mówił autor w wywiadzie dla 'Dwutygodnika'. – A gadało głównie o dzieciństwie, choć wcale nie o moim własnym. To coś raczej snuło opowieść, w której jednostkowe przypadki, zasłyszane historie i odłamki ludzkich losów mogłyby zyskać jakiś sens. I gadało prowincjonalnie; nie do końca po wiejsku, bo mój osobisty krajobraz był wiejsko-małomiasteczkowy. Ale to właśnie żywioł wiejskiego gadania narzucił mi się jako najodpowiedniejszy język: jędrny, soczysty, zmysłowy, butny, tętniący, swobodny, dosadny i liryczny zarazem "
Na książkę składa się siedem opowiadań o przygodach wiejskiego chłopaka, z których każde skupia się wokół jednego dramatycznego wydarzenia. To opowieści o ziemi, rzece i robocie, o tęsknocie za nieznanym, o radosnym i lękliwym żegnaniu się z dzieciństwem, o olśnieniach, jakie przynosi inicjacja.
"'Skoruń' jest napisany barwnie, zmysłowo, z doskonale skonstruowanymi postaciami zarówno pierwszego, jak i drugiego planu"– odnotował profesor Jerzy Jarzębski.
"Skoruń" reprezentuje prozę nurtu chłopskiego w powojennej literaturze polskiej. Można go zestawić z takimi pozycjami, jak na przykład "A jak królem, a jak katem będziesz" Tadeusza Nowaka, "Konopielka"Edwarda Redlińskiego, "Kamień na kamieniu"Wiesława Myśliwskiego czy "Owoc żywota twego" Ewy Ostrowskiej.
"Płaza zdaje się mieć świadomość tego literackiego dziedzictwa (nie sposób nie dopatrzyć się tu nawiązań, zwłaszcza do prozy Myśliwskiego, której "Skoruń" jest bardzo bliski pod względem narracyjnym), a jednocześnie dba o to, aby mówić własnym głosem."
[Michał Paweł Urbaniak, "Dojrzewanie w cieniu walki", ArtPapier, 15 stycznia 2016]
Twórczość
Książki
- 2006 – "O poznaniu w twórczości Stanisława Lema", Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2006 – seria Monografie FNP
- 2015 – "Skoruń", Wydawnictwo W.A.B.– Grupa Wydawnicza Foksal, Warszawa 2015
Tłumaczenia
- "Anielscy obrońcy"– Mary Stanton
- "Archeologie przyszłości. Pragnienie zwane utopią i inne fantazje naukowe"– Fredric Jameson
- "Czy miałaś kiedyś rodzinę?"– Bill Clegg
- "Frankenstein"– Mary Shelley
- "Martwa Europa"– Christos Tsiolkas
- "O czym szumią wierzby"– Kenneth Grahame
- "Pamiętnik z mrówkoszczelnej kasety"– Mark Helprin
- "Przyszła na Sarnath zagłada" – Howard Phillips Lovecraft
- "Zgroza w Dunwich i inne przerażające opowieści"– Howard Phillips Lovecraft
- "Zimowa opowieść"– Mark Helprin
- "Zmysłowy świat Kate Bush"– Graeme Thomson
Nagrody
- 2012 – Nagroda "Literatury na Świecie" w kategorii Nowa Twarz – za przekład wyboru opowiadań Howarda Phillipsa Lovecrafta "Zgroza w Dunwich i inne przerażające opowieści"
- 2016 – finalista Nagrody Literackiej Nike – za tom opowiadań "Skoruń"
- 2016 – nominacja do Nagrody Literackiej Gdynia– za tom opowiadań "Skoruń"
- 2016 – nominacja do Nagrody Literackiej im. Witolda Gombrowicza– za tom opowiadań "Skoruń"
- 2016 – nominacja do Śląskiego Wawrzynu Literackiego– za tom opowiadań "Skoruń"
Autor: Janusz R. Kowalczyk, wrzesień 2016
